Kannabinoidy
Kannabinoidy to grupa związków chemicznych, które występują jako ligandy wiążące się z receptorami układu endokannabinoidowego. Dzieli się je na trzy grupy zgodnie z ich pochodzeniem:
- Endokannabinoidy wytwarzane w organizmie człowieka albo zwierzęcia
- Kannabinoidy wytwarzane w laboratorium
- Fitokannabinoidy wytwarzane w roślinach i stanowiące substancje aktywne w konopiach
Endokannabinoidy
Kannabinoidy endogenne, wytwarzane w organizmach ludzi i zwierząt, stanowiące integralną część układu endokannabinoidowego, to lipofilne molekuły, których struktura chemiczna oparta jest na kwasie arachidowym. Główne endokannabinoidy odkryte dotychczas to anandamid (N-arahidonoiletanolamid) i AG2 (2-arahidonoiloglicerol).
Anandamid służy jako przekaźnik nerwowy, wytwarzany podczas syntezy kwasu arachidowego i etanoloaminy, znajduje się w organizmie w minimalnych ilościach, a jego czas połowicznego rozpadu jest krótki ze względu na działanie enzymu hydrolazyamidowej kwasów tłuszczowych. Pod względem farmakologicznym istnieje podobieństwo pomiędzy działaniem endokannabinoidów anandamidu a fitokannabinoidu THC, chociaż ich budowa chemiczna jest różna. Anandamid z łatwością pokonuje barierę krew – mózg i łączy się z wysokim powinowactwem chemicznym z CB1 w centralnym układzie nerwowym. Dodatkowo łączy się jako częściowy agonista i z niższym powinowactwem chemicznym z CB2 w peryferyjnym układzie nerwowym. Posiada znaczenie dla płodu w okresie ciąży i najprawdopodobniej jest związany z uczuciem szczęścia i radości. Znajduje się w mózgu i jego poziom wzrasta po braku tlenu lub urazie mózgu.
Endokannabinoid 2-AG posiada podobnie wysokie powinowactwo chemiczne jak CB1 oraz CB2 i pełni funkcję pełnego agonisty dla obu z nich. Jego poziomy w mózgu są znacząco wyższe niż anandamidu. Istnieje różnica zdań co do tego, który z tych endokannabinoidów odpowiada przede wszystkim za uruchamianie systemu sygnalizacji nerwowej poprzez CB1. Znaczące poziomy można znaleźć także w śledzionie, co sugeruje jego rolę w układzie odpornościowym i w procesach regulacji ciśnienia krwi.
Kannabinoidy syntetyczne
Kannabinoidy syntetyczne to molekuły syntetyzowane w laboratorium jako związki analogiczne do kannabinoidoidow CB1 i CB2. Uczucie odurzenia, które powstaje w wyniku połączenia się kannabinoidów syntetycznych z receptorami, jest znacznie silniejsze od tego, jakie występuje w przypadku połączenia z THC!!!
Według raportów specjalistów w ostatnim czasie narasta wśród młodych ludzi tendencja do odurzania się w wyniku przyjmowania mieszanki kannabinoidów syntetycznych. Oddziaływanie takiej mieszanki jest groźne dla układu krwionośnego i krążenia i objawia się w bladości, wzroście ciśnienia krwi i przyspieszonym pulsie. Wpływ na centralny układ nerwowy przejawia się także w wymiotach i drgawkach. Syntetyczne kannabinoidy mają około dziesięciokrotnie silniejsze działanie na układ nerwowy niż THC stąd te niebezpieczne działania nie występują w przypadku przyjmowania THC pochodzącego z konopi. Wg doniesień badaczy z Nowej Zelandii syntetyczne kannabinoidy opracowane jako agonisty dla receptorów w układzie endokannabinoidowym, mogą doprowadzić do wybuchu psychozy u osób mających do tego skłonności. Przyjmowanie tych substancji wiąże się z wytworzeniem tolerancji i symptomami odstawienia.
W ostatnim czasie pojawiły się doniesienia o pacjentach przyjmujących kannabinoid syntetyczny z rodzaju JWH-018 wiążący się z wysokim powinowactwem chemicznym z receptorami układu endokannabinoidowego i mogący doprowadzić do maksymalnie ciężkich oddziaływań psychoaktywnych oraz deterioracji psychicznej, wyrażających się w nawrotach aktywnej psychozy, niepokoju i nerwowości, dezorientacji i gonitwie myśli, urojeniach paranoidalnych i wielkościowych.
Fitokannabinoidy
Fitokannabinoidy to kannabinoidy pochodzenia roślinnego, występujące wyłącznie w konopiach.
Szlak biosyntezy zachodzący w konopiach prowadzi do powstania kannabinoidów, które dzielą się na podgrupy fitokannabinoidów w zależności od długości ich grupy alkilowej (3 a 5 atomów węgla) Enzym prenylotranferaza, biorący udział w biosyntezie kannabinoidów może służyć jako prekursor dla dwóch niemal identycznych związków różniących się jedynie długością grupy alkilowej każdej z nich: trzy atomy węgla w kwasie diwarynowym i pięć w kwasie oliwetolowym. Fitokannabinoidy powstające odpowiednio w trakcie każdego szlaku, będą charakteryzowały się taką samą długością sekwencji.
W konopiach znajdziemy w większości przypadków związki utworzone podczas szlaku biosyntezy, który wychodzi od kwasu oliwetolowego i prowadzi do powstania CBGA (kannabigerol), THCA (tetrahydrokannabidiol), CBDA (kwas kannabidiolowy), CBCA (kwas kannabichromenowy)
W naturalnej postaci rośliny te fitokannabinoidy znajdują się najczęściej w postaci kwasowej (CBDA, THCA). Po reakcji dekarboksylacji otrzymuje się znaną, neutralną postać molekuł, którym przede wszystkim przypisuje się działanie farmakologiczne. Dekarboksylacja umożliwia wchłanianie fitokannabinoidów gdy są w aktywnej formie do krwioobiegu.
Dotychczas w konopiach zidentyfikowano ponad 100 kannabinoidów z których najważniejsze zostały sklasyfikowane.
Fitokannabinoid THC został wyizolowany i scharakteryzowany po raz pierwszy w czystej formie w 1964r. przez prof. Rafaela Maszulama, Jehiela Gaoni i innych na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Odczytanie jego struktury chemicznej otworzyło drzwi do szerokiej gamy badań nad molekułami kannabinoidów. W niskiej temperaturze THC jest stały, szklisty a po podgrzaniu staje się lepki i ciągliwy. Ma bardzo słabą możliwość rozpuszczania się w wodzie lecz dobrze rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, szczególnie tłuszczach i alkoholu. THC jest kannabinoidem przodującym w działaniu psychoaktywnym, poza tym zakres oddziaływania fizjologicznego jest szeroki. Charakteryzuje się między innymi działaniem uśmierzającym ból, przeciwdrgawkowym, łagodzącym mdłości, pobudzającym apetyt, przeciwzapalnym. Dodatkowo przypisuje mu się inne działania jak uspakajające, powodujące zmiany wrażeń wizualnych i smakowych.
W 1963 r. prof. Rafael Meszulam opublikował strukturę stereochemiczną CBD, drugiego głównego składnika konopi. Substancja nie rozpuszcza się w wodzie, ale rozpuszcza się dobrze w rozpuszczalnikach organicznych, jak pentan. W temperaturze pokojowej jest stała i krystaliczna! Bezbarwna. Fitokannabinoidowi CBD nie przypisuje się działań psychoaktywnych i jest on uważany za główny składnik apsychotyczny w konopiach. Jego zakres oddziaływania obejmuje: działanie antyzapalne, przeciwdrgawkowe, przeciwutleniające, zapobiegające działaniu psychoaktywnemu (i przez to neutralizujące oddziaływanie psychoaktywne THC), neuroprotektywne i przeciwlękowe.
Fitokannabidiol CBN jest metabolitem wytwarzanym przy rozpadzie THC, któremu przypisuje się słabe działanie psychoaktywne. Jest obecny w konopiach jedynie w minimalnych ilościach. Można go znaleźć najczęściej w stosunkowo wysokim stężeniu w przeterminowanych preparatach z konopią.
Źródło:
Marihuana Medyczna
Broszura informacyjna i przewodnik medyczny
Autorzy i redaktorzy:
Mgr Juwal Ledenszaft, Boaz Albo (M.Sc.) Prof. Aron Ofek
Konsultacje naukowe
Prof. Meir Bialer, dr Ejal Szurcberg, Dr Mina Arinos
